Rozdział kościoła i państwa
Tadeusz J. Zieliński
Rozdział kościoła i państwa
Krótkie uzasadnienie
W polskiej debacie publicznej coraz częściej pojawiają się głosy domagające się konsekwentnej realizacji postanowień Konstytucji RP dotyczących rozdziału kościoła i państwa. W oczywisty sposób biorą się one stąd, że normy polskiej ustawy zasadniczej są w tym zakresie — zwłaszcza w ostatnich latach — notorycznie łamane. Obecny stan stosunków między władzą publiczną i instytucjami religijnymi w coraz większym stopniu przypomina model, którego w Polsce miało już nie być, czyli zespolenie państwa i religii, symbolicznie zwane „sojuszem tronu i ołtarza”.
Przypadki naruszania norm konstytucyjnych dotyczących relacji państwowo-kościelnych są na bieżąco i szeroko komentowane w środkach masowego przekazu. Z drugiej strony szczegółowej i fachowej analizy tych zjawisk dostarcza polska nauka prawa, zwłaszcza prawa wyznaniowego. Na tym tle wciąż niewiele jest wypowiedzi, które by kompleksowo uzasadniały rozdział kościoła i państwa, pokazywały, dlaczego jest on właściwą formą relacji obu tych instytucji. A przecież doświadczenia nabyte na przestrzeni wielu lat w wielu krajach dowiodły, że rozdział stanowi korzystne rozwiązanie i dla państwa, i dla religii. Taki jest właśnie zasadniczy cel książki: ma ona przedstawić główne racje przemawiające za systemem oddzielenia władzy publicznej i wspólnot religijnych, zwłaszcza z myślą o realiach Polski. Zrezygnowano z całościowego przedstawienia wątków historycznych. Pojawiają się one raczej wycinkowo dla naświetlenia problematyki dzisiejszej.